Kıbrıs Türk Hava Yolları (Cyprus Turkish Airlines)

Erhan Aydoğdu –

Kuruluş : 4 Aralık 1974

IATA Kodu : KF/YK

Merkezi : Lefkoşa

Çağrı Adı : Airkıbrıs

Sınıf: Uluslararası tarfieli ve tarifesiz yolcu

Satatü: 2010 yılında kapandı

1974 yılında Türkiye’nin yaptığı Kıbrıs Barış  Harekatı’ndan sonra adanın dünya ile havadan bağlantısı kesilmişti. Tek sivil havalimanı olan Lefkoşa havalimanı  operasyonlar yüzünden hasara  uğramış harekat sonrasında ise Birleşmiş Milletler kuvvetleri tarafından işgal edilmişti. Ada halkının en azında Türkiye ile bağlantısının yapılmasını zorunlu gören adanın Türk Toplumu lideri Rauf Denktaş Türk toplumunun en kısa zamanda kendi havayolunu kuracağını Ekim 1974’te açıklıyordu. İlk etapta harekat sırasında Türk Hava Kuvvetleri tarafından Lefkoşa’nınkuzeyinde inşa edilen iniş pisti kullanılabilirdi. Harekattan sonra pist C-130 kargo uçaklarınınişinş yapabileceği bir pist haline getirilmişti. Filonun ilkuçaklarının  Türk Havayolları’nın servisten çıkarttığı  TC-TEK, TC-TON, ve TC-TOY tescilli 3 adet F27 tipi uçağın olması düşünülüyordu.

İlk olarak havayolunun isminin  Türk Kıbrıs Hava Yolları planlanıyordur. Türk Hükümeti ve THY ile yapılan görüşmeler olumlu sonuçlanıyor Kuzey Kıbrıs Konsolide Fonu İnkişaf Sandığı ve Türk Hava Yolları’nın %50 ortaklığı ile Kıbrıs Türk Hava Yolları adı ile resmen 4 Aralık 1074 tarihinde kuruluyordu.İlk genel müdürlüğüne THY Genel Müdür Yardımcısı Vedat Alparslan getirilerek merkz ofis Lefkoşa’nın Türk kesiminde  açıldı. Ancak  pist sorunu halen çözülmemişti. Yukarıda bahsettiğimiz Türk Hava Kuvvetleri’nin  Lefkoşa’nın kuzeyinde inşa ettiği pistin ( Geçitkale) sivil trafiğe uygun olmadığı belirlenmesi sebebiyle harekattan önce İngiliz askeri üssü olan ve adır Ercan olarak deiştirilen Timbu Havalimanı kullanılmasına karar verildi.

1974 yılının Kurban Bayramında seferlerin başlaması için çalışmalara başlayan şirket yabancı havayolu şirketlerinden bir kira yöntemi olan ” wet lease”  yöntemi ile kiralayacağı uçaklarla ilk etapta Ercan Havalimanı’nı İstanbul, Adana ve Ankara’ya bağlayacaktı. Sonraki süreçte Kıbrıs’ı dünyaya bağlamakiçimn uçuş ağının genişletilmesi planlanıyordu. Ercan Havalimanı teknikolarak henüz sivil uçuşlara hazır değildi. Yapılacak çalışma ile bu sorunun  çözülerek teknik eksikliklerin giderilmesi sebebiyle ilkuçuşun 1 Şubat 1975 yılına ertelendiği duyuruluyordu. Ancak bir sorun daha vardı. Yabancı havayolu şirketleri uçak kiralamak için anlaşma yapmaya yanaşmıyorlardı.

Yapılan görüşmelerle sonunda THY’den kiralanan TC-JAS tescilli Fokker F-28 tipi uçak kiralandı  ve 3 Şubat 1975 günü Ankara’dan kalkarak 61 dakikalık uçuşun ardından Ercan’a indi. Ve şirket resmen ilk uçuşunu yapmış oldu. İlk Ercan – Ankara  uçuşu da aynı gün aynı uçakla yapılmış oldu. Ardından seferlerini arttırılması adına ilk baharda THY den iki adet daha TC-JAT ve TC-JAR tescilli F-28 tipi uçak kiralandı. Yaz sezonu geldiğinde THY’nin elindeki uçaklar yetmeyince Germaniar şirketinden bir F28 tipi  uçak kiralanmasına karar verildi. D-AGAC tescilli uçak wet lease yöntemi ile filoya katılan uçaktı. Uçağın dışında hiç bir değişiklik yapılmadı ama iniş biniş merdivenlerine  kapı açıldığı zaman görülebilecek gibi Kıbrıs Türk Hava Yolları yazısı eklendi.

Şirket bundan sonra sefer sayısını ve filosundaki uçak sayısını yükselterek adayı hem Türkiye’ye hemde dünyaya bağlıyacaktı.

(Şirketin kuruluş ve  faaliyetinin hikayesini daha detaylı öğrenmek ve okumak isterseniz Kıvanç Hürtürk ve Gökhan Sarıgöl beyefendilerin kaleme aldıkları harika bir kaynak kitap olan ” Türkiye’de Ticari Havacılık Tarihi II” isimli kitaptan faydalanabilirsiniz. Bu konuda ve daha bir çok konuda kaynak olarak kullandığım ve her sayfasında ilginç ve değerli bilgiler bulduğum her havacılık meraklısının merak ettiği bilgiler ile dolu olan  kitabın özelliğini de sizlere belirtmeden edemedim.)

Dönelim konumuza, 1974 yılında faaliyetlerine başlayan ve 2010 yılında faaliyetleri durduran ve bu aralıkta inişli çıkışlı günler geçiren  KTHY Kıbrıs Türk Hava Yolları filosunda kaç adet uçak vardı? Şirket faaliyette olduğu süre zarfında kaç uçak kullanmıştı?

Şirketin kullandığı 23 adet uçak ve kaynakları aşağıdaki gibidir.

TC-JAS – Fokker F-28 – THY’den kiralık

TC-JAR – Fokker F-28 – THY’den kiralık

TC-JAT – Fokker F-28 – THY’den kiralık

D-AGAC – Fokker F-28 – Germanair’den kiralık

TC-JAD – Mc Donnell Douglas DC-9-32 – THY’den kiralık

TC-JBK – Mc Donnell Douglas DC-9-32 – THY’den kiralık

OO-SDC – Boeing 737-229 – Sabena’dan kiralık

N731T – Boeing 720-027 – Aeroamerica’dan kiralık

OO-SDN – Boeing 737-229 – Sabena’dan kiralık

PH-TVC – Boeing 737-2K2C – Transavia Holland

N733T – Boeing 720-027 – Aeroamerica’dan kiralık

N734T – Boeing 720-027 – Aeroamerica’dan kiralık

N7521A – Boeing 707-123B – Aeroamerica’dan kiralık

TC-JAE – Mc Donnell Douglas DC-9-32 – THY’den kiralık

N321E – Boeing 720-027 – Eastern Orient’ten kiralık

N777NW – Boeing 707-123B – Air Transport Sales’ten kiralık

TC-JBM – Boeing 727-2F2Adv – THY’den kiralık

N3746E – Boeing 720-030B – İnternational Air Leases’ten kiralık

TC-JBG – Boeing 727-2F2Adv – Mülk

TC-JBJ – Boeing 727-2F2Adv – THY’den kiralık ( sonradan mülkü oldu)

TC-JCL – Airbus A310-203 – THY’den kiralık

TC-JEC – Boeing 727-228 – Air France ( sonradan mülkü oldu)

TC-JKE – Airbus A310-203 – Lufthansa’dan kiralık

Kitabın yazarları olan Kıvanç Hürtürk ve Gökhan Sarıgöl tarafından çekilen ve kitapta yayınlanan bir sürü fotoğrafın içinden şirketin kullandığı uçakların bir kaç tanesinin fotoğrafını sizler için paylaşıyorum.

Diğer Sivil Havacılık Yasası Öncesi Girişimler İçin TIKLAYINIZ