Ölümcül Tasarım Hatası – THY Uçuş 981

Merhaba arkadaşlar! Tüylerinizi ürperteceğini düşündüğüm bir hikayeyle çıkıyorum bu sefer karşınıza.

Tarih 3 Mart 1974, yer Orly Havaalanı , Paris, Fransa. Türk Hava Yolları’nın 981 sefer sayılı İstanbul-Paris-Londra seferinin ilk ayağı sorunsuz tamamlanmış uçak Paris, Orly Havaalanına iniş yapmıştı. Burada bir grup yolcuyu indirip yoluna devam edecekti.

Fakat o gün öyle olmadı. British European Airways çalışanlarının yapmakta olduğu bir grev yüzünden uçağın koltukları hızla dolmuştu. Grev sonucu havaalanında mahsur kalan yolcular onları Londra’ya geri götürebilecek ilk uçak olan THY uçağına akın etmişti.

Uçağın arka tarafında bulunan Cezayir’li bagaj görevlisi Mouhammad Mahmoudi gelecek başka bagaj olmadığını öğrenince uçağın kargo kapısını kapattı. Ancak biraz zorlanmış ve aşırı güç kullanarak kapatmıştı. Sonuçlarının ölümcül olacağını elbette ki bilemezdi.

Uçak henüz 1 yaşındaki bir Mcdonnell Douglas Dc-10-10 du. Kaptan pilot Nejat Berköz, yardımcı pilot Oral Ulusman, uçuş mühendisi ise Erhan Özer’di.

Öğlen saat 12.30 sularında TK981 sefer sayılı Türk Hava Yolları uçağı Paris’ten havalandı. Kısa süre sonra 23.000 feet (6.900 metre) için yükselme izni aldı.

Uçak henüz 11.000 feet’i (3.300 metre) geçiyordu ki kabinden bir patlama sesi geldi.

O anlar kokpit ses kaydında şöyle yer bulmuştu.

Kaptan Berköz :(sakince) N’oldu?
Yardımcı pilot Ulusman:(yine sakince) Kabin patladı.
Berköz: Emin misin?
Ulusman:Evet, galiba.

Uçağın kargo kapısı patlamış uçağın zemininde koca bir delik meydana gelmişti.

Uçak bir süre daha düz uçuşuna devam etmişti , tek sıkıntı kuyrukta bulunan 2 numaralı motorun iflas etmesi olmuştu. Ardından yolcular korkuyla arkadaki delikten kaçmak için öne doğru koşmaya başladı.

Neredeyse 300 kişinin öne doğru geçmesiyle uçağın burnu aşağı düşmeye başladı. Uçak neredeyse dimdik dalıştaydı.

Ulusman: Seven thousand feet!
Ulusman: Hydraulics!
Erhan Özer: Kaybettik, çalışmıyor!

Bir süre sonra aşırı hız uyarısı çalmaya başladı. Uçak hızın etkisiyle düz uçuşa geçmeye başladı ama çok fazla irtifa kaybetmişlerdi.

Ulusman Trabzon’luydu. Karadeniz şivesiyle “”Çarpıciz yere”” dedi. Bu onun son sözleri olmuştu. Uçak saatte yaklaşık 800 km/h hızla yere çakıldı. 335i yolcu 11i mürettebat 346 kişiden kurtulan olmamıştı.

● Uçağın kargo kapısı tasarımı hatalıydı. Yüksek kuvvetle kapatıldığında kilit mandalları eğiliyor ve basınca dayanıksız hale geliyordu.

● Yüksek irtifada artan kabin basıncı kapının patlamasına sebep oldu , ve çöken zemin uçağın kontrol sistemlerine hasar verdi.

● Uçağın bu tasarım hatası uçağın daha tasarım aşamasında biliniyordu . Ancak düzeltilmesi uçağı piyasaya çıkışını geciktireceği için üstünde durulmadı.

● 1972 haziran ayında gerçekleşen benzer ama kazayla sonuçlanmayan bir olay sonucu bir düzeltme tavsiyesi yapılmıştı.

● Bu tavsiye yapıldığında thy uçakları henüz imalat hattındaydı. Yani düzeltmelerin uçağa uygulanması gerekliydi.

● Ancak düzeltmeler uygulanmamıştı ve evraklarda uygulanmış gibi gösterilmişti.

● Bu olay sonucu Mcdonnell Douglas rekor bir cezaya çarptırıldı ve 1996 yılında iflas ederek Boeing tarafından satın alındı.

Bu olay ile ilgili bilgilerimin çoğunu Ozan Polat’ın yazarı olduğu Gökyüzünde 41 Yıl kitabına borçluyum. Buradan Ozan Polat ağabeyimize sonsuz teşekkürlerimi sunmayı da ayrıca borç bilirim

…Murat Deniz Şenol…