Motoru Durmayan Uçak(!) – Boeing 777 Auto Relight

Paylaş
 

Boeing 777 uçağının sayısız ilginç özelliklerinden bahsetmeye devam.

Boeing 777 uçağında bulunan EEC (Electronic Engine Computer) – Elektronik Motor Bilgisayarı, motorlar üzerinde tam kontrole sahip bir bilgisayardır. EEC gaz kollarının konumlarından faydalanarak normal ve reverse thrust kontrollerini sağlar. Alternate ve Normal olarak iki modda çalışır. Her iki modda da N1 RPM değerini baz alarak güç yönetimi yapar.

EEC’nin sağladığı sayısız kolaylıklardan en önemlisi ve fazla bilinmeyeni ise Auto-Relight’dır.

Auto Relight basit olarak motorun durmamasını sağlayan (Flameout protection) ve motorun idle (rölanti) altına düşmemesi sağlayan (sub-idle stall recovery) bir sistemdir.

EEC sürekli olarak motor değerlerini izlerken motorun durmasına ilişkin aşağıdaki sinyalleri alırsa;

-N2 şaft değerinde ani ve hızlı düşüş
-N2 şaft değerinin rölanti altında olması

hemen her iki ateşleyicileri aktif ederek sürekli ateşleme yapmaya başlar. Bu sırada motor saatleri (RPM,N1,N2,FF) hızlı bir şekilde düşerken motorda kalıcı bir hasar yok ise ateşleyiciler sayesinde motor tekrar çalıştırılır. Bu işlem saniyeler içinde gerçekleşir ve pilotların hiçbir şekilde ek bir işlem yapmalarına gerek yoktur. EEC pilotlardan çok daha çabuk motordaki güç kaybını algılayarak gerekenleri zaten yapacaktır.

Bu sayede engine flameout durumları daha tam gerçekleşmeden önlenilmiş olur. Bu işlem o kadar hızlıdır ki uçuşu o an kesinlikle sekteye uğratmaz ve seyahat konforunu bozmaz. En fazla küçük hareketler hissedilebilir.
Bilgiler GE motorlar için geçerlidir.
Motorda kalıcı bir hasar varsa bu sistemin de pilotların da yapabileceği bir şey yoktur. Zaten N1 rotasyonu okunmuyor ise motor yeniden çalıştırılmıyor.

Halil Kamaz

10974308_741130542661119_6136200843972309700_o

Bu yazı 2640 kere okundu.
  • Site Yorum
  • Facebook Yorum

Bir yorum bırak

Bir yorum bırak

YAZAR HAKKINDA

Yazdığım teknik konuların operasyonel bilgileri, yazının konu edindiği uçakta bulunan sistem çalışma prensibini esas alır. Farklı uçaklarda aynı sistem farklı algoritma ile çalışabilir.
Facebookta bizi bulun
ARŞİV