Perdövites – Stall Nedir? Nasıl Gerçekleşir? Kurtulmak İçin ne Yapılır?

Stall – Perdövites nedir? Nasıl Gerçekleşir? Kurtulmak İçin ne Yapılır?

Her uçağın kanatların şekli ve flap/slat gibi ek sistemleri ile uçabileceği minimum bir sürat vardır. Şayet uçak bu minimum süratin altında uçurulmaya çalışılırsa uçak hava ile yaptığı açısı artırılarak havada tutunmaya çalışır. Ancak belirli bir açıdan sonra kanadın üzerinden giden hava kanadın şeklini takip edemez ve kanatın üstünden dolaşamaz. Böyle olunca kanadın altı ve üstü arasında basınç farkı kalmaz. Yani uçağı havada taşıyan kanat yeterince kaldırma kuvvetini yaratamaz ve uçak önce titremeye başlar. Yani insan gibi yere düşmeden önce sendelemeye başlar, uçak pilotu uyarır dikkat et kanatlarım artık uçağın ağırlığını bu süratte taşıyamıyor devam edersen kontrolü kaybedeceksin der. Aslında uçak daha kritik bir sürate gelmeden önce genelde en az % 15 üzerindeki bir süratte uçağı stall’den koruma bilgisayarı pilotu sesli veya önündeki kumanda dümeni titreterek uyarır. Yani pilota hatasını düzeltme şansı verir. Hatta bazı uçaklarda stall koruma bilgisayarı lövyeyi ileri bile ittirerek uçağı düşük sürat durumundan kurtarmaya çalışır. Özellikle kuyruk kumanda yapısı T şeklinde olan uçaklarda pilot uçağı ısrarla derin stall durumuna sokarsa biz buna süper stall da durumu diyoruz, kuyruktaki kumanda sistemi yetersiz kalabilir ve uçak derin stall durumunda çıkması çok zorlaşır. Evet, pilotlar için uçuş eğitimi çok önemlidir.
Emniyetli ve güzel uçuşlar.

Örnek olarak aşağıdaki videoyu gösterebiliriz.

Bu videoda uçağın gösteri uçuşunda yaptığı yüksek tırmanış açısı ve pilotun uçağın tırmanış açısını düşürerek tekrar normal uçuş duruma getirmesini görüyorsunuz. Şayet pilot yüksek tırmanma açısını devam ettirmeye çalışmış olsaydı, o zaman uçağın sürati düşmeye devam eder. Kısa bir süre sonra bilgisayar pilotu uyarır pilot hatasında ısrar ederse de uçağın kontrolünü geçici kaybedebilirdi. Gösteri uçuşlarında özel yetişmiş test pilotları görev alır ve uçakları kritik süratler civarında hassas olarak uçurur. Bunlar hava gösterinin olmazsa olmaz hava manevralarıdır.

Kaynak: Menderes Çakıcı –  mndrs_from_cockpit instagram

Aynı zamanda Menderes Çakıcı kaptanımızın, insanların ve havacılık meraklılarının akıllarında kalan soruları açıkladığı Havada Kalan Sorular isimli bir kitabı yayınlandı. Meraklılarına şiddetle öneririm.

Olayın resim ile anlatımı