Askeri havacılıkta, pilotların yüksek G kuvvetine maruz kaldığını biliyoruz. Bizler yeryüzünde günlük yaşamımızı 1 g ile gerçekleştiririz.
Konunun Mantığı
G kuvveti artarsa, ağırlık algımız doğru oranda artar. Yani, 70 kg bir insan 2 g kuvvetine maruz kalırsa, vücudunda ortalama 140 kg ağırlık biner.
Buradan yola çıkarak, F-16’nın normal konfigürasyonda negatif G limiti -3, pozitif G limiti +9 g’dir. 9 g ile manevra yapan 70 kg bir pilota 9×70= 630 kg yük biner. Manevra sürecince bu ağırlık devam eder.
Ek bilgi: F-16’da bulunan FLCS sistemi override konuma alındığında, -3 g limiti ortadan kalkar.
Peki pilota etki eden bu kuvvet, insan fizyolojisine nasıl etkilerde bulunur?
G-LOC Nedir?
G-LOC (G-Force Induced Loss of Consciousness) (G Kuvveti Nedenli Bilinç Kaybı), pozitif G kuvvetinin insan üzerinde yarattığı bilinç kaybına kadar yol açabilen aşamalı bir süreçtir.
Pozitif G ile Gerçekleşen G-LOC
Pozitif G, vücuttaki kanın ayaklara hücum etmesi ve ayaklarda toplanması durumudur. Bu durum kandaki oksijen miktarının da düşmesine sebep olur. İnsan vücudunda oksijene en çok ihtiyaç duyan organ beyindir. Beyin, akciğerlerimize aldığımız nefesin %20 kadarını tek başına kullanır. Dolayısıyla pozitif G kuvvetinde ilk semptomlar beyinde başlar. Şimdi bir insanın pozitif G kuvvetine maruz kaldığında vücudunda gerçekleşen G-LOC sürecine bakalım.
Aşama 1 – Greyout (Bu aşamada renk körlüğü gerçekleşir.)
Aşama 2 – Tünel Görüşü (Yaklaşık 160 derece görüşü sağlayan periferik görüş kaybolur)
Aşama 3 – Blackout (Körlük, ancak bilinç açık.)
Aşama 4 – G-LOC (Bilinç Kaybı)
Negatif G Kuvvetinin İnsan Fizyolojisine Etkileri
Negatif G’ye maruz kaldığımızda, pozitifin tam tersi, vücuttaki kan beyne hücum eder. Bu da Redout durumuna yol açar.
Öncelikle, gözlerimizde bulunan kılcal damarların çok hassas olması sebebiyle semptomlar öncelikle görüşte görülür. Kılcal damarlarda kan basıncının artması, kan akışının retinayı yakmasına sebep olur. Bu da gözlerde kırmızımsı bir görüş algısına sebep olur. Yetenekli pilotlar negatif g manevralarında bu semptomu avantaja çevirerek, en yüksek negatif g de en uzun süre manevra yapmak için kullanırlar.
G-LOC durumu ayrıca çok gerçekçi rüyalara sebep olabilir.
G kuvvetinin pilot üzerinde etkisini azaltmak amacıyla savaş uçaklarının koltukları yatay şekilde konumlandırılır. Bu da pilotların g kuvvetine yatay olarak maruz kalıp, kuvveti vücutta dağıtmalarına yardımcı olur.
Peki ya 0 G?
0 g’de uçarak yer çekimsiz ortam sağlanabilir. Bunun örneğini bu videoda görebiliriz.
Tüm Hakları Saklıdır © 2016 Göklerdeyiz Mobil By Erhan Aydoğdu Namaz Vakitleri -- Ulucan Medya